venezuela – dessert talk: woestijnpicknick

reisavontuur in venezuela – 2008

De woestijn van Coro, gelegen aan de noordkust van Venezuela, is voor Venezuelanen wat voor Nederlanders het strand is: het dient als plek van ontspanning voor mensen die een dagje vrij zijn. Met een gevulde picknickmand in de hand, nemen locals in het weekend en masse de bus naar de woestijn om daar met de familie quality time door te brengen en even zorgeloos te ontspannen. Althans, voor zover dat mogelijk is in Venezuela, een land waar ontspannen niet bepaald vanzelf gaat door de extreme en jarenlange economische malaise.

structureel tekort

Op het moment dat ik door Venezuela reis, wordt het land geregeerd door de communistische Hugo Chávez. In zijn land is hij een held, aangezien hij opkomt voor de arbeidersklasse en hen regelmatig geld toestopt. In het buitenland wordt hij kritischer bekeken. Economisch gezien gaat het vreselijk slecht met het land, de criminaliteit reist er de pan uit en veel locals zoeken hun heil in omringende landen. Mijn vriendin Iliana, die ik later dat jaar voor het eerst ontmoet in Buenos Aires en met wie ik vervolgens bijna elke dag afspreek, is Venezuelaanse. Zij is al jarenlang geleden het land ontvlucht en heeft inmiddels haar geluk gevonden in Argentinië – al valt het ook in dat land niet mee om een baan te vinden en op een normale manier rond te komen. Haar moeder woont nog wel in Venezuela; het leven daar is door alle gebrek aan zo ongeveer alles enorm moeilijk.

Het meenemen van een gevulde picknickmand is in Venezuela ook net iets complexer dan in elk ander Zuid-Amerikaans land. Zo zijn veel basisproducten lange tijd niet altijd verkrijgbaar in de winkel, zoals suiker op het moment dat wij er zijn. De tekorten hebben bovendien geleid tot een enorme onrust en chaos, waardoor in veel steden een avondklok geldt – waaronder Coro. Misdaad in er aan de orde van de dag, net als in veel andere steden in het land. Tegelijkertijd nemen geweldsmisdrijven, zoals moord en ontvoering, jaarlijks nog altijd toe onder het presidentschap van Hugo Chávez. Het land heeft inmiddels zelfs het op één na hoogste aantal moorden ter wereld.

behoefte aan ontspanning

Dat de lokale bevolking behoefte heeft aan een fijne, ontspannen plek om met de familie of met vrienden samen te komen in het weekend, klinkt dan ook meer dan logisch. En wat is dan een beter én goedkoper idee dan een picknick te organiseren in een woestijn die ook nog bereikbaar is met de bus vanuit de stad? De woestijn van Coro is hiervoor de perfecte plek. Net als voor de woestijn bij Caïro in Egypte, geldt ook voor de woestijn bij Coro dat je slechts de stad hoeft uit te rijden om er te komen. Zo gaat er gewoon openbaar vervoer naar de woestijn van Coro toe; een kwartiertje nadat je de bus bent ingestapt kun je er alweer uit – en loop je zo van de straat de woestijn in. Surrealisme in optima forma.

De woestijn is onderdeel van het national park Los Medanos de Coro en ligt aan de noordkust van Venezuela. Het park heeft drie afzonderlijke ecosystemen, waar de woestijn er één van is. De woestijn is dertig kilometer lang en vijf kilometer breed – niet zomaar een paar duinen dus. Er lijkt optisch geen einde te komen aan de stroom zandduinen, die pieken hebben van zo’n veertig meter hoog. Door de sterke en constante wind blijven de duinen continu in beweging, zodat de woestijn er nooit hetzelfde uitziet. Zie je normaal gesproken vooral kamelen rondlopen in de woestijn, in de duinen van Coro zie je met name families picknicken. De kinderen zijn veelal verkleed en spelen er verstoppertje achter de weinige bosjes die in de woestijn te vinden zijn. Anderen laten zichzelf van de duinen naar beneden rollen, net zoals kinderen in Nederland dat doen. Al met al een heel vredelievend en gezellig tafereel. Als ik hier zou wonen, zou ik hier waarschijnlijk ook elke zondag zitten met mijn familie en vrienden met een kleedje en een picknickmand.

risico op ontvoering

Dat het land enorm crimineel is merk je zelfs in de woestijn. Zo kun je uiteindelijk maar een klein stukje de woestijn in; anders loop je de kans om overvallen of ontvoerd te worden. Juist als toerist loop je daarbij extra risico. Meerdere dagen de woestijn in gaan, zoals ik in India deed, is hier dan ook out of the question. Wanneer we weer in de bus naar Coro zitten, met de zandkorrels in onze kleding, haar en ogen, bedenken we dat dit het eerste echt ontspannen moment in Venezuela was. We zagen mensen lachen, kinderen spelen en families genieten. Precies wat je zou verwachten in een land waar het buiten over het algemeen zonnig is en je dus naar buiten wilt.

Even vergeten we dat Venezuela qua criminaliteit eigenlijk echt niet te doen is als toerist en dat we een paar dagen eerder nog een hele nacht hebben moeten schuilen achter een muurtje vanwege schietende hangjongeren om ons heen. Maar dan moeten we voortmaken, om vóór de avondklok binnen te zijn met eten in huis. Eenmaal binnen, vangen we een flard op van het Spaanstalige journaal dat op televisie aan staat. In het afgelopen etmaal zijn maar liefst zestig Venezuelanen vermoord, zo meldt het Spaanstalige journaal. En dat is business as usual volgens de hosteleigenaar. Net als de honderden ontvoeringen die sinds het begin van het jaar hebben plaatsgevonden. Venezuela is duidelijk geen doorsnee land, waar mensen een doorsnee leven leiden en een doorsnee zondag doorbrengen met een familiepicknick. Was het maar zo.