tunesië – dessert talk: zandstorm

reisavontuur in tunesië – 2001

Het mooie van woestijnen is dat ze vaak zo kalm, statig en voorspelbaar zijn. Ze stralen daarmee rust en autoriteit uit. Tijdens mijn bezoek aan de Sahara in Tunesië zie ik echter een heel andere kant van de woestijn. Net wanneer ik er in loop en een paar duinen ben opgeklommen, komt er namelijk – volledig onverwachts en in a split of a second –  een zandstorm opzetten die me het zien vergaat. Is de woestijn tot dat moment nog een prachtige, romantische en bijna spirituele ervaring, in het allesoverheersende geweld van de zandstorm is daar niets meer van over.

grootste stof- en zandbron ter wereld

Op het moment dat ik de woestijn inloop is de lucht helder en de wind zacht. Ik heb recent een groothoeklens gekocht en wil die graag uitproberen in dit mooie uitgestrekte zandlandschap. Ik ben op reis met mijn Australische vriend Richard, die ik ooit ontmoet heb in Vietnam en met wie ik inmiddels samenwoon in Amsterdam. Omdat ik graag een luchtje wil scheppen, een frisse neus wil halen en mijn hoofd leeg wil maken lijkt een wandeling door de woestijn een goed idee. Achteraf gezien zijn het alle drie totaal ironische doelstellingen, gezien de situatie waarin ik al snel terecht kom.

Nou zijn de begrippen ‘zand’ en ‘stof’ en Noord–Afrika nogal met elkaar verbonden, in het bijzonder als het gaat om de Sahara woestijn. Sterker nog: zowel satellieten als onderzoeken hebben aangetoond dat de Sahara–woestijn de grootste stof– en zandbron ter wereld is. De economische kosten van stof en zandstormen in het Midden-Oosten en Noord–Afrika bedragen jaarlijks meer dan 150 miljard dollar; ruim 2,5% van het BBP van de meeste landen in de regio. Het uitproberen van een lens in één grote stof– en zandbende is dan ook überhaupt geen goed idee. Op dat moment lijkt het echter een prima plan.

woedende wereld

Ik ben net de eerste duin opgeklommen wanneer ik vanuit de verte een troebele lucht aan zie komen. Ik denk eerst nog aan regen – typisch een Nederlandse mindset. Al snel is de hele lucht grauw en grijs en voordat ik het door heb begint het te stormen. Ik twijfel wat te doen. Ik heb geen plek om te schuilen en overweeg snel naar beneden te rennen en naar mijn hotel terug te gaan. Maar tijd om echt even na te denken heb ik niet. Ik zie bovendien geen hand voor ogen en dus is rennen eigenlijk geen optie. Ik heb stom genoeg niet eens een zonnebril op, anders had die voor bescherming van mijn ogen kunnen zorgen. Ik kan niet anders dan blijven zitten waar ik zit en hopen dat deze zandstorm niet uren gaat duren.

Vlak bij me zit een local, die toevallig ook in de duinen bivakkeert op dat moment. Hij is net als ik overvallen door de snelheid waarmee het zand zich verplaatst. We worden letterlijk gezandstraald. Ik klem mijn tas, met daarin mijn camera en nieuwe lens, dicht tegen me aan in de hoop dat ik daarmee het zand geen kans geef. Al met al is het een bizarre en surrealistische ervaring. Het voelt alsof de wereld woedend is en een plaag op ons af heeft gestuurd.

overgeleverd aan de natuur

Later pas lees ik dat er in Tunesië met regelmaat dit soort zandstormen woeden. Heel bijzonder is het voor de jongen naast me dan ook waarschijnlijk niet. Hij spreekt alleen Arabisch en communiceren in taal zit er dus niet in. Maar het bindt ons dat we op dit moment hetzelfde lot ondergaan en overgeleverd zijn aan de grillen van de natuur. Het voelt hoe dan ook fijn dat ik niet helemaal alleen ben, al is het lastig om mijn (soort van) buurman ook direct te vertrouwen. Daarvoor ben ik de afgelopen week net iets te vaak tegen de lamp gelopen in dit land. Bovendien ben ik door de zandstorm inmiddels zo afgesloten van de bewoonde wereld dat ik me als meisje alleen behoorlijk kwetsbaar voel.

Heel lang hoeven we uiteindelijk godzijdank niet te schuilen. Zo snel als de zandstorm is komen opzetten, gaat hij ook weer liggen. Bovendien heeft mijn buurman echt geen kwaad in de zin, zo blijkt wanneer de lucht weer wat open trekt en ik nog steeds leef zonder aangevallen te zijn. We lachen naar elkaar en zijn blij dat we de storm zonder kleerscheuren overleefd hebben. Echt zin om daarna nog te blijven heb ik niet; wat als zich over vijf minuten een nieuwe zandstorm aandient? Ik zeg mijn medestander gedag en ren de duin naar beneden. Een mooi gevoel.  

‘don’t mess with me’

Eenmaal terug in het hotel blijken zowel mijn lens vol met zand te zitten. Het was ijdele hoop dat de tas dat had voorkomen. Mijn spiegelreflex camera heeft het gelukkig wel overleefd. Ik heb vlak voordat de storm echt los ging een foto gemaakt van mijn buurman, die goed gelukt blijkt te zijn. Wat mij betreft is het natuurgeweld van vanavond het bewijs dat ook de woestijn een onvoorspelbaar randje heeft. ‘Don’t mess with me’, lijkt de woestijn daarmee te zeggen. Gelukkig maar: binnen de lijntjes kleuren doen we met zijn allen al genoeg.