bolivia, peru e.a. – offline daten 2.0

reisverhaal in o.a. bolivia & peru – 1999

Wie ooit single geweest is en in de wereld stapt die daten heet, weet waar ik het over heb. Daten (in de hoop daarmee een levenspartner te vinden) is best een lastige activiteit met veel ongeschreven regels, waar je als vrouw liever niet al te lang mee bezig bent. Sterker nog: ik hoop er nooit meer in terecht te komen. De vijver van goede mannen is klein en met degenen die over zijn en nog rondzwemmen is van alles mis. Het ergste zijn echter de mannen die zich voordoen als beschikbaar, maar ondertussen gewoon allang bezet zijn en vaak zelfs al samenwonen of kinderen hebben. In Peru hoef je voor dat laatste niet bang te zijn. Daar zie je aan iemands kleding of hij/zij nog single is. In Vietnam sta je als single op de vrijgezellenmarkt om je levenspartner te ontmoeten; in China doen je ouders datzelfde voor je. Offline daten 2.0 dus. Wel zo duidelijk.

liefdesmarkt

Hoewel de officiële minimumleeftijd om te trouwen voor meisjes in Vietnam achttien jaar is (en twintig voor jongens), gebeurt dat in de afgelegen gebieden in veel gevallen al voor hun achttiende. Sterker nog: etnische minderheden trouwen gemiddeld genomen al op hun vijftiende. Het vinden van een geschikte levenspartner laat men daarbij niet over aan het toeval. Ben je op zoek naar een partner, dan doe je dat op de zogenaamde ‘liefdesmarkt’, die in veel plaatsen op zondag plaatsvindt. Op die dag gaan vrijgezelle Vietnamezen de straat op, op zoek naar een geschikte partner. Een soort veredelde vleesmarkt dus – al zien ze dat zelf vast niet zo.

Vindt een jongen een meisje leuk, is dit wederzijds én zegt het meisje dat ook expliciet (een belangrijke voorwaarde, waar het wellicht vaak spaak op loopt), dan begint iedereen te klappen. De twee hebben vanaf dat moment officieel verkering en lopen samen van de markt weg om ergens anders verder te kletsen. Echt veel stellen willen er op de avond dat ik er ben echter niet ontstaan – en dus gaan we na een paar uur koukleumen lekker naar bed toe.

klederdracht bepaalt

Een jaar eerder zie ik op het Peruaanse eilandje Taquille iets soortgelijks. Daar is het matchen van partners echter niet afhankelijk van een georganiseerd evenement, zoals de liefdsesmarkt. Sterker nog: het is onderdeel van het dagelijks leven. Zo laten locals met hun eigen klederdracht zien welke burgerlijke status zij hebben. Een rood-blauw gebreide muts betekent hier bij de man bijvoorbeeld dat hij getrouwd is, een vrouw laat dit zien door middel van het dragen van een shawl met pompoenen van maximaal twee kleuren. Heeft een man een muts met een witte punt op, dan hangt het af van de wijze waarop hij die muts draagt of hij wel of niet getrouwd is. Heeft hij de punt opzij geslagen, dan is hij getrouwd. Is de punt naar achteren geslagen dan is hij single. Een vrouw laat zien dat zij beschikbaar is door pompoenen met meer dan drie kleuren te dragen.

Al met al een lekker transparante vleesmarkt dus. Zoiets zou in Nederland ook best werken en een boel misverstanden voorkomen. We zien maar weinig echt lekkere singles – Boliviaanse mannen staan zeker niet bekend om hun goede looks. Maar dat geldt ook voor Boliviaanse vrouwen, dus dat scheelt. Woon je in Bolivia en heb je daar je partner for life gevonden? Dan kun je er je vingers op natellen dat die op een zaterdag zal plaatsvinden. Je kunt hier namelijk alleen trouwen op zaterdagmorgen. Overal kun je op die dag dan ook slingers en gekleurde rijst kopen voor één van de bruidsparen – die er overigens niet erg vrolijk uitzien. Misschien hadden ze toch beter even op de liefdesmarkt kunnen rondsnuffelen, net als in Peru.

heft in eigen handen

In India en China nemen de ouders het heft veelal in eigen handen als het gaat om het regelen van een geschikte huwelijkspartner. In India is dat in de vorm van uithuwelijken – wat mij betreft typisch iets dat verboden zou moeten worden. Meisjes zo jong als … jaar oud worden door hun ouders gekoppeld aan een vaste partner, die vaak vele malen ouder is dan zij zelf. Zij trouwen vaak op zeer jonge leeftijd en hebben dus geen enkele keuze in de man met wie zij hun leven lang moeten doorbrengen. En dan moeten ze ook nog intrekken bij hun schoonouders. Wat een hel.

Gelukkig is dat laatste bij Chinezen niet het geval. Maar ook daar bepalen de ouders voor een groot deel met wie hun kind uiteindelijk zijn leven doorbrengt. Zo staat er op het Volksplein van Shanghai elk weekend een markt waar ouders reclame maken voor hun kinderen, in de hoop deze te koppelen aan een geschikte echtgenoot. De huwelijksmarkt van Shanghai ontstond in 2004, toen ouders zich realiseerden dat ze in het weekend toch al bijeenkwamen op het Volksplein voor dans- en sportsessies. Ouders begonnen de gegevens van hun kinderen uit te printen en op prikborden, opengeklapte paraplu’s en stoepstenen te plakken. Inmiddels komen er elk weekend honderden ouders en grootouders naar een hoek van het plein om het aanbod te bekijken. Sommigen staan in groepjes met elkaar te kletsen; anderen kijken ijverig rond met pen en papier in de hand.

reclame maken

De advertenties zijn zakelijk: leeftijd, lengte, sterrenbeeld, gewicht, werk, prestaties, geboorteplaats. De geboorteplaats is nogal belangrijk, omdat die bepaalt waar iemand verzekeringsvoordelen en eigendomsrechten kan krijgen. Er zijn nauwelijks advertenties met een foto, hobby’s, persoonlijke kenmerken of eigenaardigheden te vinden. Je moet vooral niet te oud zijn en je houdbaarheidsdatum verliezen. Overigens hebben de kinderen zelf er een hekel aan dat hun ouders hier staan te leuren. Zij zijn er zelf dan ook niet bij en hebben liever niet dat ouders zich bemoeien met zoiets als het vinden van een vriendje (en dus de juiste huwelijkskandidaat).

De bemoeienis van ouders met huwelijkszaken is echter een integraal onderdeel van de Chinese cultuur. Het huwelijk in China draait dan ook om veel méér dan slechts romantiek. Het bepaalt voor een groot deel de  sociale status van de familie en levert (als het goed gaat) financiële stabiliteit op voor beide partijen. In China is de bruiloft dan ook belangrijker voor de ouders dan voor de kinderen. Het is een gelegenheid om te pronken tegenover zakenpartners en vrienden en een manier om te laten zien dat de ouders een stabiele en welvarende toekomst voor hun kinderen hebben geregeld.

hoge druk

De bruiloft wordt altijd betaald en georganiseerd door de families – en dus is het van groot belang dat deze twee families goed bij elkaar passen. Belangrijker nog dan dat het koppel zelf een goede match is. Chinese families zijn over het algemeen ook heel hecht; de meeste kinderen wonen bij hun ouders totdat ze trouwen en opa’s en oma’s wonen vaak in bij de familie. Het komt ook regelmatig voor dat aangetrouwde familie op latere leeftijd bij het gezin gaat wonen.

Op het vasteland van China is de druk op het vinden van de juiste huwelijkskandidaat voor de kinderen nog groter, door het éénkindbeleid, dat in de jaren tachtig begon. Elk huishouden heeft immers slechts één kind om hun hoop en dromen op te vestigen. De huwelijksmarkten van China zijn dan ook ontstaan uit een groeiend gevoel van angst en onzekerheid bij ouders, bang dat hun kinderen vrijgezel blijven.

mannenoverschot

Door het mannenoverschot in China –een ander bijproduct van het éénkindbeleid, waarbij er een grote voorkeur was voor het krijgen van een jongen en er dus uiteindelijk veel meisjes geaborteerd zijn- zal in 2030 meer dan een kwart van alle Chinese mannen van veertig jaar oud niet getrouwd zijn. De huwelijksmarkt in Shanghai is dan ook vooral een plek waar ouders samenkomen om met elkaar over hun angsten kunnen praten. En daar is weinig mis mee. Of het uiteindelijk de ideale huwelijkskandidaat oplevert voor je kind is echter de grote vraag. Gelukkig kun je altijd nog in blijven wonen bij je eigen ouders.